Способноста за ефективна комуникација е еден од најважните фактори за личен и професионален успех. Но, она што сè повеќе се препознава како основа за унапредување на оваа вештина е концептот на growth mindset – размислување насочено кон раст. Луѓето со ваков пристап не гледаат на комуникацијата како фиксна вештина, туку како процес што постојано може да се унапредува.
Токму на оваа тема е посветен вториот модул на нашата ПроКредит бизнис академија. На претприемачите особено им се потребни напредни комуникациски вештини заради многуте улоги што ги играат во своите компании и недостатокот на време за дообјаснување и разрешување недоразбирања.
Во продолжение ви споделуваме дел од тајните за успешна комуникација и growth mindset.
Што значи „growth mindset“ во комуникација?
Терминот „growth mindset“, кој е популаризиран од психологот Карол Двек, се однесува на верувањето дека интелигенцијата, вештините и способностите не се вродени и фиксни, туку можат да се развиваат преку труд, учење и искуство. Во контекст на комуникација, тоа значи:
Подготвеност да се слуша со отворен ум.
Способност да се прифати критика како можност за подобрување.
Желба да се разбере другата страна, дури и кога не се согласуваме.
Постојано учење од комуникациски грешки.
Луѓето со развиен growth mindset не се плашат од конфликти. Напротив, тие ги гледаат како шанса за развој за себе и за односот со другите.
Спротивно на ова е емоционалното „грабнување“ (Amygdala hijack), импулсивна реакција предизвикана од силни емоции која го блокира рационалното размислување. Во комуникацијата е важно да се препознаат таквите моменти и да се избере смирен и промислен одговор.
Комуникацијата е повеќе од зборови
Ефективната комуникација не се случува само преку зборови. Таа вклучува вербални, невербални и емоционални аспекти. Според познатото правило на Алберт Мехрабијан, во ситуации на конфликт или несогласување 55% од значењето се пренесува преку говорот на телото (држење, гестови, израз на лицето), 38% преку тонот на гласот, а само 7% преку зборовите.
Ова покажува колку е важно да бидеме емотивно свесни и присутни кога комуницираме. Развиениот growth mindset нè охрабрува да обрнуваме внимание на сите овие сигнали и во нашето однесување и во однесувањето на другите.
Комуникациски стилови и нивната врска со growth mindset
Постојат четири основни стилови на комуникација, но само еден од нив се усогласува со концептот на growth mindset:
1. Пасивен стил: Луѓето избегнуваат да ги изразат своите мислења и потреби, поради страв од судир или одбивање. Овој стил често води до фрустрација и потисната лутина.
2. Агресивен стил: Наместо соработка, се форсира доминација. Се напаѓа наместо да се комуницира. Ова доведува до нарушени односи и губење на доверба.
3. Пасивно-агресивен стил: Наместо отворено изразување, луѓето се служат со сарказам, поткопување или индиректни забелешки. Овој стил создава токсична средина.
4. Асертивен стил: Ова е стилот кој најдобро го отсликува growth mindset. Тој подразбира искажување на ставовите и потребите јасно, директно и со почит, без повредување на другите. Асертивноста овозможува решавање конфликти, зајакнување на меѓучовечките односи и изградба на доверба.
Како да комуницирате асертивно
Со оваа проверена техника, вашата порака ќе биде појасна и поискрена:
Се чувствувам… (опишете ја емоцијата)
Кога ти… (конкретно однесување)
Затоа што… (зошто тоа ви влијае)
Што е твојата намера? (проверка на мотивацијата)
Што предлагаш да промениме? (покана за заедничко решение)
Оваа структура е едноставна, но моќна. Таа го заменува обвинувањето со разбирање, што е всушност и основата на growth mindset.
Активно слушање како главна алатка
Активното слушање е клучно за успешна комуникација. За разлика од пасивното слушање, кое води до недоразбирања, активно слушање значи целосен фокус на соговорникот, разбирање на кажаните зборови и емоции и потврдување на пораката. Клучно е да не се прекинува соговорникот, да не се размислува однапред за одговорот, туку навистина да се слушне другата страна.
Луѓето со growth mindset не се плашат да слушаат, бидејќи не се загрозени од поинакво мислење. Тие знаат дека учиме само кога ќе престанеме да зборуваме и ќе почнеме да слушаме.
Како „growth mindset“ ја трансформира комуникацијата
Во тимска работа, growth mindset ја подобрува атмосферата:
Ги охрабрува членовите да даваат повратна информација без страв.
Ја зголемува емпатијата и разбирањето.
Поттикнува култура на учење, не на обвинување.
Во семејството и пријателствата, тој носи:
Поголема трпеливост и сочувство.
Подобро решавање на конфликти.
Отворена и искрена комуникација.
Совети за развивање на „growth mindset“ преку комуникација
Прифатете ги грешките како можност за учење. Наместо да се срамите, прашајте: „Што можам да научам од ова?“
Пoбарајте повратна информација – и слушајте ја без да се браните.
Надградувајте го знаењето за емоционална интелигенција и комуникациски вештини.
Вежбајте асертивност – почнете со мали чекори.
Разговарајте со луѓе што мислат поинаку – со цел да ја разберете другата страна.
Ако сакате да станете подобар комуникатор, првиот чекор не е во тоа што го зборувате, туку во начинот на кој размислувате. Growth mindset е темел на емпатична, асертивна и ефективна комуникација. Тоа е способност да се каже вистината со почит, да се прифати критика без страв и да се гледа секој разговор како можност, а не како судир.
Променете го начинот на кој размислувате и ќе го промените начинот на кој комуницирате. Развијте го својот growth mindset и гледајте како се менува вашиот свет.
Официјално започна нашата ПроКредит бизнис академија, едукативна програма која овозможува нефинансиска поддршка на локалните бизниси преку бесплатна професионална едукација за сопствениците на мали и микро претпријатија коишто имаат амбиција за раст и развој. Академијата се реализира преку пет внимателно осмислени модули, кои ги опфаќаат темите интерно претприемништво, комуникациски вештини и „Growth mindset”, финансиски концепти, дигитална трансформација и продажба за мали бизниси.
Оваа Бизнис академија им овозможува на претприемачите пристап до интерактивни работилници, експертски совети и практични алатки со цел унапредување на нивните деловни вештини. Преку овој пристап, учесниците добиваат релевантно знаење и ресурси кои ќе им помогнат да го направат следниот значаен чекор во развојот и растот на нивниот бизнис.
Програмата е реализирана под менторство од искусни професионалци од регионалната консултантската компанија Alphabet Group која повеќе од 7 години им помага на малите бизниси да го реализираат својот целосен потенцијал преку иновативни и интерактивни обуки и програми за развој.
Во продолжение ви ги претставуваме менторите и нивните регионални искуства во работа со малите бизниси и методологијата по која се реализира нашата ПроКредит бизнис академија.
Ментори на ПроКредит бизнис академија
Сандра Савановиќ – Стевановиќ е партнерка и директорка на канцеларијата Alphabet во Белград и главен тренер во групацијата. На ПроКредит бизнис академија е ментор на модулот „Интерно претприемништво”. Како бизнис тренер работи речиси 25 години, од кои повеќе од 20 години со мали и средни претпријатија, а и самата таа е претприемач 35 години. Таа е наградена од ЕБОР како најдобар ментор за женско претприемништво.
Александар Петровиќ е раководител за развој на бизнисот во Alphabet Group и работи како консултант и тренер за продажба и финансии. Тој ќе го води модулот „Разбирање на финансиски концепти.” Има искуство како консултант и обучувач, а во текот на неговата 15-годишна кариера во банкарскиот сектор работел и со сегментот на мали и средни претпријатија.
Лариса Шпурен-Шариќ е тренер и консултант во Alphabet Group. Има 16-годишно искуство во управување со човечки ресурси и работи на развој на вработени, градење ефективни тимови и подобрување на деловните процеси. Во рамки на ПроКредит бизнис академија ќе предава на тема Комуникациски вештини и „Growth Mindset”. Последните пет години активно се занимава со консалтинг, со посебен фокус на развојот на малите и средни претпријатија.
Момир Ѓекиќ е долгогодишен консултант, тренер и предавач во областа на дигитална трансформација и дигитален раст. На ПроКредит бизнис академија ќе го води четвртиот модул токму на оваа тема. Тој е активен консултант на ЕБОР, УНДП и партнерски консултантски организации за помош на мали и средни претпријатија во областите на стратешки и бизнис развој, како и дигитален раст и трансформација.
Гојко Родиќ е директор во Alphabet Group со над 15 години искуство во работа со мали и средни претпријатија и ќе биде ментор на последниот модул на тема „Продажба на мали бизниси”. Тој е тренер за продажни вештини и консултант за подобрување на продажбата. Преку долгорочна продажна и менаџерска кариера во банкарството тој ги воочува предизвиците со кои се соочуваат бизнисите во нивната секојдневна работа, а моментално со тимот на Alphabet Group работи на надминување на тие предизвици. Тој е специјализиран за подобрување на продажните вештини и развој на тимови за продажба во организациите.
Кој е најчестиот проблем со кој се соочуваат сопствениците на мали и микро бизниси?
Сандра Савановиќ: Тешко е да се зборува за еден, најчест проблем со кој се соочуваат сопствениците на МСП. Моето искуство покажува дека иако сопствениците ги наведуваат проблемите со финансиите, продажбата и наплатата и, во последно време, пронаоѓањето на вистинските луѓе како клучни предизвици, клучниот проблем секогаш се покажува како подлабока причина. Можеби најголемиот проблем за кој сопствениците сигурно не размислуваат често или доволно е отсуството на секојдневно, доживотно учење и јасна стратешка насока за бизнисот. Често велам дека бизнисот умрел на денот кога сопственикот престанал да учи. Може да биде во „кома” со години (некогаш и децении), но во моментот кога сопственикот ќе престане да се подобрува секојдневно, бизнисот е мртов.
Лариса Шпурен-Шариќ: Еден од најголемите предизвици со кои се соочуваат сопствениците е воспоставувањето стабилна организациска структура која може да го поддржи растот и долгорочната одржливост. Тие често се заглавени помеѓу оперативните задачи и стратегискиот менаџмент, така што клучните процеси, одговорности и приоритети често остануваат недефинирани. Односно, не постои јасен систем за делегирање, развој, управување со ресурси и брза адаптација на промените, зголемувањето на бизнисот станува тешко, а компанијата останува ранлива. Потешко е да се најдат и задржат вистинските луѓе, потешко е да се развие одговорност и посветеност на работата меѓу вработените. Клучот за успехот лежи во поставувањето на темелите кои овозможуваат раст, без губење на контролата и фокусот.
Кои се предностите на интерактивната образовна методологија што ја применувате на оваа Бизнис академија?
Сандра Савановиќ: Дури и старите Латини рекле дека човекот е Homo Ludens, што значи „човек кој игра“ (танцува). Возрасните учат значително поинаку од децата и основниот постулат е дека возрасните мора да се забавуваат додека учат. Современите, високо искуствени методологии за учење на возрасни, како онаа што Alphabet ја применува во својата работа, придонесуваат за полесно прифаќање и усвојување на нови информации, висок ангажман на поединци, создавање силни врски меѓу учесниците (што е предуслов за понатамошно градење деловни мрежи), фокусирање на работата на теми кои се значајни за групата и слично. Би сакала да истакнам дека не користиме софтвер за презентација (познатиот PowerPoint) во нашата работа и дека на интересен начин покриваме сериозни деловни теми. На крајот на краиштата, искусете искуствено учење.
Лариса Шпурен-Шариќ: Темите за кои зборуваме не се нови, но секогаш се актуелни – и секој учесник доаѓа со свое искуство, знаење и ставови. Затоа нашите обуки не се класични предавања, туку можност да стекнеме нови знаења, да ги преиспитаме постоечките пристапи, да ги „размрдаме“ верувањата и да го создадеме тој клучен „аха“ момент преку искуствени активности поддржани од теоријата. Нашата цел е учесниците не само да слушнат нешто ново и корисно, туку и да почувствуваат и разберат како можат веднаш да го применат во својата работа. Често ја слушаме следнава реченица по нашите тренинзи: „Сега знам што треба да направам!“ – и токму тоа е суштината на нашиот пристап.
Колку е важно малите бизниси да имаат познавање за практиките на интрапретприемништво?
Сандра Савановиќ: Мислам дека никогаш не сум сретнала сопственик на бизнис кој не рекол или посакал: „Посакувам моите вработени да ја гледаат оваа компанија како своја“. За жал, повеќето вработени не ја гледаат компанијата во која работат како своја, туку само како работно место каде поминуваат третина или половина од својот живот. Сепак, има поединци кои компанијата ја гледаат како „своја“ – најлојални, највредни, најкреативни… Понекогаш не е лесно да се комуницира со нив, бидејќи тие се малку „повлечени“. Понекогаш се тивки и не го изразуваат јасно и силно својот потенцијал. Понекогаш едноставно ги земаме „здраво за готово“ и престануваме да се занимаваме со нив… Таквите луѓе се внатрешни претприемачи и го претставуваат највредниот ресурс на една компанија. Тие треба да се препознаат, негуваат, развиваат, чуваат и зајакнуваат. Токму овие теми ги обработуваме во модулот наречен Внатрешно претприемништво.
Зошто е важно секој претприемач да има финансиско знаење за да биде успешен во својот бизнис?
Александар Петровиќ: Разбирањето на финансиите им помага на претприемачите да донесат подобри одлуки за инвестиции, трошоци и буџетирање, што може да влијае на растот и одржливоста на бизнисот. Исто така, претприемачите кои се запознаени со финансиските концепти можат подобро да ги следат и управуваат со нивните трошоци, што им овозможува да ги идентификуваат областите каде што можат да заштедат пари или да ја подобрат профитабилноста. Доброто разбирање на финансиите е исто така од клучно значење во областа на планирањето бидејќи им помага да постават реални цели, да развијат стратегии за раст и да ги обезбедат потребните средства, без разлика дали преку инвестиции, заеми или други извори на финансирање. На крајот на краиштата, разбирањето на финансиските аспекти ни помага да одговориме на едно од прашањата што претприемачите често си го поставуваат, а тоа е: Каде се моите пари?
Зошто комуникација и градење „Growth mindset“?
Лариса Шпурен-Шариќ: Кога сакате вашиот бизнис да расте, две работи се клучни – како комуницирате и како размислувате. Добрата комуникација значи помалку недоразбирања, подобри односи и појасни цели, без разлика дали работите со клиенти, со вашиот тим или со партнери. „Growth mindset“ е начин на размислување што ве турка напред, ве мотивира да учите од грешките и не се плаши од промени – тоа е она што ја прави разликата помеѓу оние кои стагнираат и оние кои напредуваат. Кога ќе ги комбинирате овие две вештини, ја создавате основата за долгорочен успешен бизнис!
Зошто дигиталната трансформација треба да се третира како стратешки сегмент во имплементација на корпоративните стратегии?
Момир Ѓекиќ: Дигиталната трансформација не е додаток на бизнисот – таа е нејзината основа во современиот свет. Компаниите кои го третираат како спореден проект често завршуваат со исклучени системи, неефикасни процеси и пропуштени можности. Успешните компании постојано ги прилагодуваат своите стратегии на дигиталните иновации. Дигиталната трансформација е долгорочен процес, а не еднократна задача. Затоа, важно е да се напомене – дигиталната трансформација нема крај, туку само почеток.
Кои се најголемите грешки кои компаниите ги прават во продажбата?
Гојко Родиќ: Најголемата грешка која компаниите ја прават во продажба е всушност тоа што претприемачите не ја дефинираат нивната „продажна приказна“, односно немаат дефинирано или креирано уникатен концепт или процес за продажба.
Како оваа Бизнис академија ќе им помогне на учесниците да изградат вештини?
Александар Петровиќ: Бизнис академијата е совршено место за стекнување на клучните вештини неопходни за успех во деловниот свет. Учењето не се одвива само преку предавања, туку и преку заедничка работа и размена на идеи меѓу учесниците, што придонесува за подлабоко разбирање на темите. Учесниците, исто така, се здобиваат со вештини за тимска работа, комуникација и критичко размислување, што се непроценливи особини во современиот бизнис. Атмосферата на академијата ја поттикнува креативноста и иновативноста кај луѓето, што му овозможува на секој учесник да се развива на единствен начин. На крајот, стекнатите вештини стануваат основа за иден деловен успех и личен развој.
Момир Ѓекиќ: Академијата ќе понуди практично искуство преку студии на случај, интерактивни работилници и менторство. Наместо само теорија, учесниците на Академијата активно ќе учествуваат во креирањето конкретни планови, а сето тоа со поддршка на експерти и колеги од различни индустрии. На крајот од програмата, учесниците не само што ќе имаат знаење, туку и акциони стратегии што можат веднаш да ги користат.
Првата генерација учесници на ПроКредит бизнис академија, со силна мотивација и ентузијазам за личен и професионален напредок, успешно ја започна програмата со завршување на првиот модул. Им посакуваме многу успех и уште поголема мотивација за следните модули, со уверување дека оваа наша иницијатива за обезбедување нефинансиска поддршка за развој на локалните бизниси ќе продолжи да се реализира и во иднина.
Нашата визија е да придонесеме кон градење одржлива и конкурентна деловна средина во земјата, каде секој претприемач има пристап до знаење, ресурси и поддршка потребна за долгорочен успех.
