Month: September 2025

Успешно го завршивме четвртиот модул на ПроКредит бизнис академијата, на кој учесниците имаа можност да ги продлабочат своите знаења на темата дигитална трансформација и нејзината примена во малите и средни бизниси.

На овој модул работевме на препознавање на дигиталните можности во рамките на деловните процеси и интеракциите со клиентите и ги разгледавме најновите алатки кои можат да ја подобрат ефикасноста и соработката со клиентите. Зборувавме за важноста на поттикнување култура на иновации и приспособливост во тимот, како и за воспоставувањето култура во целата организација во чиј центар се клиентите.

Дигитална трансформација – звучи како тренд, но таа е навистина неизбежна реалност за секоја компанија што сака да остане релевантна и конкурентна. Ако не се прилагодите, ќе останете да каскате зад другите. На последната работилница од овој модул разговаравме за тоа како технологијата доаѓа во бранови, како може да се поврзе со стратегијата на компанијата и како да се избегне заморот од промена. Во продолжение ги споделуваме клучните лекции преточени во практични примери.

Технолошката промена доаѓа во бранови

Замислете фарма за мраз во 19-ти век. Некои луѓе тогаш продавале мраз локално. Подоцна, се појавиле фабрики кои го дистрибуирале мразот до градовите, за на крајот, со појавата на фрижидерите овој бизнис да стане сосема застарен. Овој пример многу сликовито ги опишува денешните технологии – cloud, CRM, AI, IoT, автоматизација…

Компаниите кои навреме го препознаваат следниот бран успеваат да ги искористат можностите. Оние што чекаат ризикуваат да бидат заменети.

Три бранови на дигитална трансформација

Секоја технолошка промена се случува во три бранови.
Успешните компании размислуваат во сите три бранови истовремено.

Бран	Опис	Пример
Бран 1: Ефикасност	Подобрување на постојните процеси со користење на дигитални алатки	Хартиени фактури заменети со електронски; Excel датотеки наместо тетратки
Бран 2: Нови процеси	Нови начини на работа, внатрешни промени, автоматизација	CRM наместо маси; онлајн нарачки наместо телефон
Бран 3: Нови бизнис модели	Промена на односите со пазарот и клиентите	Модели на претплата; дигитална платформа што ги поврзува корисниците и добавувачите

Стратегија и дигитална трансформација одат заедно

Технологијата не е цел сама по себе, туку средство за постигнување на стратешки цели. Ако не знаете што сакате да подобрите (квалитет, брзина, цена, корисничко искуство), нема да знаете како да ја изберете вистинската технологија.

Прашања што треба да си ги поставите:

• Каде можеме да бидеме побрзи?
• Каде губиме пари поради лоша организација?
• Каде клиентите се чувствуваат фрустрирани?

Одговорите на овие прашања ќе ви бидат основа за избор на вистинската технологија и градење процеси што навистина функционираат.

Најчести причини за пропуштање на можности

Дури и кога можностите се јасни, луѓето често се сопнуваат на старите уверувања:

• „Го правиме ова со години, нема да се промениме.“
• „Нашите луѓе не се подготвени за дигитално работење.“
• „Нема кој да го води тоа.“
• „Скапо е и не знаеме дали ќе вреди.“
• „Клиентите сè уште не се толку дигитални.“
• „Нема стратегија, па затоа нема ни приоритети.“
• „Менаџментот не е мотивиран.“
• „Нема временски простор за промени.“
• „Секој е фокусиран на секојдневните задачи.“
• „Се плашам да не направам грешка.“

Мала, но важна лекција од работилницата: секоја причина за одложување е шанса да размислите како да ја решите – или да ја заобиколите.

Што научивме од оваа работилница

Работилницата беше практично искуство што им помогна на учесниците да ја видат дигиталната трансформација од нов агол. Неколку клучни пораки што ќе ги запомниме:

• Да ги разбереме принципите на промена – како се движат брановите на дигиталната трансформација и зошто е важно да ги препознаеме на време.
• Да ги препознаваме можностите – идентификување каде компанијата може да примени промени што носат вистинска вредност.
• Да создаваме иницијативи – претворање на идеите во реални, остварливи чекори за следната фаза на развој.
• Да учиме преку пракса – користење на дебата, примери, дијаграми и задачи за подобро да се разберат концептите во компанијата.
• Да ги приоретизираме активностите – поставување јасни приоритети со алатки како матрицата 3×3 „итно–важно“.

На крајот, најважно е да запомниме една реченица од работилницата: „Светот никогаш нема да биде толку бавен како што е денес.“

Секој претприемач треба да ги разбере основните финансиски концепти, особено трите најважни финансиски извештаи: биланс на состојба, биланс на успех и извештај за парични текови. Нивното познавање е клучно за следење на работењето, донесување точни одлуки и планирање на идни инвестиции.

Преку овие извештаи можете да согледате што се случувало во минатото, каква е тековната состојба и какви ќе бидат идните потреби на вашиот бизнис. Оттаму, тие се важен дел во третиот модул што го слушаат претприемачите на нашата ПроКредит бизнис академија.

Биланс на успех – еден од основните финансиски концепти

Билансот на успех ги прикажува приходите и трошоците за одреден период (на пример, од 1 јануари до 31 декември). Врз основа на него се утврдува дали претпријатието остварило добивка или загуба. Ако приходите се поголеми од трошоците – имаме добивка, а во спротивно загуба.

Билансот на успех се дели на неколку сегменти:

• Бруто добивка/загуба – разлика меѓу приходите и директните трошоци.
• Добивка/загуба од деловни активности – вклучува индиректни трошоци, како и финансиски приходи и расходи.
• Добивка/загуба пред оданочување – со вклучени вонредни приходи и расходи.
• Нето добивка/загуба – конечниот резултат по одземање на данокот.

Биланс на состојба – еден од клучните финансиски концепти

Билансот на состојба прикажува што има претпријатието (имот) и како тој е финансиран (обврски и капитал). Основната формула гласи:
СРЕДСТВА = ОБВРСКИ + КАПИТАЛ

Пример: ако купите комбе на кредит, неговата вредност оди во активата, а кредитот во пасивата – рамнотежата секогаш останува иста.

• Активa (средства) – готовина, залихи, опрема, побарувања, недвижности.
• Пасива (извори на средства) – кредити, обврски кон добавувачи, сопствен капитал.

Активата се дели на обртни средства, основни средства и капитализација на трошоци, додека обврските можат да бидат тековни или долгорочни. Капиталот ги опфаќа вложувањата од сопствениците и нераспределената добивка.

Токму преку билансот на состојба многу претприемачи го наоѓаат одговорот на честото прашање: „Работам многу, ама каде ми се парите?“

Извештај за парични текови – еден од најпрактичните финансиски концепти

Овој извештај е еден од најпрактичните финансиски концепти за секој претприемач бидејќи прикажува:

• почетна состојба на готовина,
• сите приливи (на пр. уплати од клиенти),
• сите одливи (на пр. плати, трошоци, даноци),
• крајна состојба на готовина.

Извештајот за парични текови ги следи само готовинските промени – затоа во него не се прикажуваат продажби на кредит или амортизација.

Можете да имате добри приходи, но ако немате готовина, нема да можете да ги плаќате сметките. Поради тоа, многу мали бизниси, иако рентабилни, затвораат поради недостиг на ликвидност.

Планирање на парични текови

Прогнозата на кеш флоу е клучна алатка за управување со вашиот бизнис. За да се направи оваа прогноза потребно е:

• да се процени нивото на промет во идниот период,
• да се знае колку приходи се готовински, а колку преку агенции или картички,
• да се планира кога ќе се плаќаат обврските (плати, даноци, кредити),
• да се земат предвид кредитните услови кај добавувачите.

При започнување на бизнис, трошоците за реновирање, опрема или лиценци се високи. Затоа планирањето на паричните текови е неопходно за да не останете без средства пред да почне наплатата.

Разбирањето на овие финансиски концепти нема автоматски да ве направи успешен претприемач. Но, нивното непознавање значително ги намалува шансите вашиот бизнис да опстане и расте.