Процес и рокови за поднесување финансиски извештаи 

Финансиските извештаи не се само законска обврска во деловниот свет, туку и важен дел од успешното и транспарентно работење на секоја компанија. Секој трговец или подружница на друштво во Република Северна Македонија, по истекот на деловната година е должен да подготви годишна сметка. Трговците по истекот на деловната година, составуваат и финансиски извештаи.  

Што значи тоа? Во продолжение на овој текст ќе ги пронајдете сите важни информации поврзани со роковите и процесот на поднесување на финансиските извештаи, како и дополнителни детали кои ќе ви помогнат подобро да го разберете овој клучен аспект на деловното работење. 

Што се финансиски извештаи? 

Финансиските извештаи се формални документи кои ја прикажуваат финансиската состојба и перформанси на едно претпријатие за одреден временски период. Тие се составен дел од процесот на финансиско известување и служат како основа за донесување деловни одлуки, како за внатрешни така и за надворешни заинтересирани страни. Годишната сметка вклучува биланс на состојба и биланс на успех. Финансиските извештаи вклучуваат биланс на состојба и биланс на успех, извештај за промените во главнината, извештај за паричните текови, применетите сметководствени политики и други објаснувачки белешки. 

Овие документи се подготвуваат во согласност со сметководствените стандарди и даваат сеопфатна слика за финансиското здравје на компанијата. Тие се клучни за инвеститорите, кредиторите, регулаторните тела и другите заинтересирани страни при оценувањето на финансиската состојба и перформанси на компанијата. 

Потребни обрасци за исполнување на финансискиот извештај 

Комплетот на обрасци за финансиски извештаи вклучува: 

• Биланс на состојба (Извештај за финансиската состојба) 

• Биланс на успех (Извештај за добивка или загуба и Извештај за останата сеопфатна добивка) 

• Дополнителни податоци за државна евиденција (ДЕ образец) 

• Образец за структура на приходи по дејности (СПД) 

• Објаснувачки белешки кон годишната сметка 

• Уверение за сметководител/овластен сметководител издадено од ИСОС 

• Изјава од подносителот под морална, материјална и кривична одговорност за точноста и вистинитоста на податоците искажани во годишната сметка и финансискиот извештај, освен кога годишната сметка и финансискиот извештај се поднесуваат во електронска форма, при што истата се потпишува со електронски потпис. 

Секој од овие документи има специфична улога во создавањето на целосна слика за финансиската состојба на компанијата. На пример, ДЕ образецот обезбедува дополнителни информации потребни за државната статистика, додека СПД образецот ја прикажува структурата на приходите по различни дејности на компанијата. 

Процес на поднесување на годишната завршна сметка  

Процесот на поднесување на финансиските извештаи вклучува неколку чекори кои треба внимателно да се следат за да се обезбеди точност и навременост.  

1. Подготовка на документи: Подгответе ги сите потребни финансиски извештаи, како што се биланс на состојба, биланс на успех, извештај за парични текови и извештај за промени во капиталот. Проверете дали сите податоци се точни и ажурирани. 

2. Електронско поднесување: Најавете се на системот на Централниот регистар на Република Северна Македонија (ЦРРСМ) со вашето корисничко име и лозинка. Потребно е да имате валиден дигитален сертификат и инсталирана екстензија за дигитално потпишување на XML документи. 

3. Пополнување обрасци: Пополнете ги потребните обрасци и прикачете ги сите потребни прилози, како што се објаснувачки белешки или известување за немање деловна активност. 

4. Потпишување и поднесување: Потпишете ја годишната сметка со вашиот квалификуван дигитален сертификат и поднесете ја преку системот. 

5. Потврда за прием: По поднесувањето, ќе добиете потврда за прием која треба да ја зачувате како доказ дека сте ја исполниле вашата обврска. 

6. Рокови: Рокот за доставување на годишна сметка е крајот на месец февруари.  Правните субјекти основани согласно Законот за трговски друштва кои годишните сметки ги доставуваат во електронска форма имаат рок до 15 март. 

Рокови за поднесување финансиски извештаи  

Почитувањето на роковите за поднесување на финансиските извештаи е од суштинско значење за усогласеност на друштвата со законските барања.  

Годишната сметка се доставува до Централниот регистар до крајот на месец февруари наредната година, односно во рок од 60 дена од денот на отворањето на постапката за ликвидација или стечајна постапка или на настанувањето на статусна промена, а сметките изготвени за покуси периоди се доставуваат до крајот на наредниот месец по истекот на последниот месец од пресметковниот период.  

Правните субјекти основани согласно Законот за трговски друштва, кои годишните сметки ги доставуваат во електронска форма имаат рок до 15 март. Доколку 15 март е неработен ден, недела, истиот се префрла на наредниот ден (16 март). 

Субјектите кои нема да ги достават годишните сметки во законските утврдени рокови плаќаат посебен надоместок утврден со Тарифата на Централниот регистар, додека субјектите кои водат сметководство согласно Законот за трговски друштва покрај надоместокот доставуваат и ревизорски извештај. 

Важно е да се напомене дека рокот за изготвување на годишната сметка не може да биде подолг од два месеци по истекот на деловната година, освен ако надлежниот државен орган не го продолжи на три месеца. Ова продолжување може да се случи во исклучителни околности и бара официјално одобрение. 

Потписници на финансиските извештаи 

Финансиските извештаи треба да бидат потпишани од следните лица: 

1. Одговорното лице на правното лице (директор или управител): Овој потпис потврдува дека извештаите се одобрени од највисокото раководство на компанијата.  

2. Главниот сметководител: Потписот на главниот сметководител гарантира дека извештаите се подготвени во согласност со важечките сметководствени стандарди и практики. 

3. Овластен ревизор: Доколку компанијата е предмет на ревизија, финансиските извештаи треба да бидат потпишани и од овластениот ревизор. 

Овие потписи не се само формалност, туку носат значителна правна и професионална одговорност за точноста на презентираните информации. 

Посебни случаи (исклучоци) 

• Трговци со сезонски карактер: Можат да поднесат годишна сметка и финансиски извештаи за деловната година различна од календарската, со одобрение од Министерството за финансии, врз основа на посебно барање на трговецот. 

• Неактивни трговски поединци или друштва: Должни се да достават Известување за немање деловна активност, заедно со годишна сметка со податоци на потпишаните обрасци, најдоцна до последниот ден од истекот на законскиот рок за кој се поднесуваат годишните сметки. Ова е важно за одржување на статусот на компанијата во трговскиот регистар. 

• Задоцнето поднесување: Субјектите кои нема да поднесат извештаи во законски утврдениот рок, мора да достават годишна сметка и финансиски извештаи до Централниот регистар на Република Северна Македонија со претходно извршена ревизија од овластен ревизор.  

Навременото и точно поднесување на завршна годишна сметка и финансиски извештаи е клучно за законско работење на секое претпријатие. Придржувањето кон пропишаните рокови и процедури ја исполнува законската обврска и придонесува за транспарентност и доверба во бизнис заедницата. 

Конечно, важно е да се нагласи дека финансиското известување е континуиран процес кој бара постојано внимание и ажурирање. Компаниите треба да развијат внатрешни системи и процедури за следење на финансиските податоци во текот на целата година, што ќе го олесни процесот на подготовка и поднесување на годишните извештаи. 

Со внимателно планирање, добра организација и разбирање на законските барања, компаниите можат ефикасно да управуваат со процесот на финансиско известување, обезбедувајќи усогласеност со законите и градејќи цврста основа за иден раст и успех.